s:v:al:H
Ag:r hm: z:b:an:
s:ð hi S:Ø-
krðø t:að Aap: ki Ok ekt:ab: AaI hò j:að ehndi
Aaòr udÜü ki t:r]qi ka ehs:ab:- ekt:ab: p:ðS: krt:i hò Aaòr Es: m:ðø
Aap: n:ð y:h B:i el:K:a hò ek j:haú t:k udÜü
kñ t:all:Øq s:ð Aap: ehndi ki b:at: krt:ð
hòø t:að Aap: Es:kað, y:an:i " ehndi "
kað " j:did ehndi "
s:ð Al:aehda krkñ dðK:t:ð
hòø Aaòr Aap: n:ð y:h B:i kha hò ek eks:i
udÜü v:al:ð n:ð y:h n:hiø kha ek ehndi
t:að udüÜ ka Ok us:l:Üb: hò, t:að hm: Aap: s:ð y:h j:an:n:a
c:ahðùg:ð ek Ok hi eQ:tt:ð m:ðø dað
z:b:an:aðø ka Eet:üqa Vy:aðø kr
hØAa?
S:ms:Ørühm:an: fa-qiH
Oðs:a hò ek dað z:b:an:ðø t:að
hòø n:hiø, z:b:an: t:að
Ok hi hò.
Ab: Es:kað j:òs:a ek m:òøn:ð
ekt:ab: m:ðø edK:ay:a hò, kÙC es:y:as:i m:s:l:ht: ki eb:n:a p:r, kÙC Aøg:Òðz:aðø kñ
n:as:m:J:i ki eb:n:a p:r, kÙC Es: eb:n:a p:r ek Es: m:Ølk m:ðø
j:að qaòem:y:t: ka j:z:b:a Aøg:Òðz:aðø
kñ Aan:ð s:ð p:òda hØAa, p:hl:ð n:hiø T:a, us:ki
eb:n:a p:r z:b:an: kað dað ehss:aðø m:ðø
b:aúX edy:a g:y:a.
Es:el:O ek hm:arð y:haú,
hm:arð klc:r m:ðø,
ehndÜ- m:Ø¡sl:m:
kmc:r m:ðø, ehndÜ klc:r
m:ðø, m:Ø¡sl:m: klc:r
m:ðø, kaðI c:iz:
n:ðS:n: (nation) n:am: ki n:hiø hò.
[5]
sp:ðs: (space) hò, ek hm: Es: m:Ølk m:ðø rht:ð
hòø.
nation t:að j:did
t:s:vv:Ør hò j:að ek Aøg:Òðz:aðø
kñ Aan:ð s:ð hm:arð y:haú Pól:a.
j:b: y:h
Pól:a t:að us:s:ð B:i y:h Ok s:v:al: uYa ek s:ahb:,
Ag:r qaòm:ðø hòø t:að
qaòm:aðø ki z:b:an: B:i haðg:i.
t:að En: t:m:am:
c:iz:aðø s:ð em:l: krkñ ep:Cl:ð dað
s:aò b:rs: m:ðø Ok b:hØt: b:_a n:ql:i s:a j:al:
p:òda kr edy:a g:y:a ej:s: m:ðø y:h kha g:y:a ek dað
z:b:an:ðø hòø.
Aaòr En: m:ðø Ok z:b:an:
Oðs:i hò j:að ek ehndØAaðø s:ð Q:as:
hò, ej:s:kað hm: ehndi
khðø, Aaòr dÜs:ri
z:b:an: Oðs:i hò, j:að ek
m:Øs:l:m:an:aðø s:ð K:as: hò, ej:s:kað hm: udÜý khðø.
[10]
Es:
m:ðø p:hl:a J:ÜY y:h hò, j:òs:a ek m:òøn:ð ekt:ab: m:ðø
B:i el:K:a hò, ek " udÜü " t:að
z:b:an:
ka n:am: T:a hi n:hiø kB:i.
" udÜü " kñ m:an:i
t:að T:ð, edll:i ka S:hr y:an:i
b:adS:ah ka kómp:, j:haú
b:adS:ah rht:a hò.
j:b: Akb:r n:ð 1585 m:ðø
ft:ðhp:Ür s:ikri Cað_i, t:að kI s:al: t:k v:h Ok t:rh ka raðel:øg:
hðRVv:aXüz: (rolling headquarters) l:ðkr c:l:t:a rha.
Es:m:ðø s:ara s:am:an:
T:a, j:òs:a ek t:ariQ:
en:g:araðø n:ð el:K:a hò.
l:aQ:aðø g:z:
t:að Es: m:ðø qal:in: Aaòr s:aðfñ Aaòr
kÙes:üy:aú Aaòr Q:ðm:ð c:m:_ð
kñ, l:k_i kñ, kónv:s: kñ T:ð v:^:òrh- v:^:òrh.
[15]
Es:i m:ðø p:Üra
Q:z:an:a T:a, us:i m:ðø
t:aðp:- Q:an:a, us:i m:ðø p:Üra dFt:r, us:kað " udüÜO
S:ahi " (Royal Camp, Royal Encampment) kht:ð T:ð.
Ab: j:b: 1864 m:ðø
p:c:as:- s:aY s:al: b:ad S:ahj:haú
n:ð edll:i b:n:aI, Ap:n:i
edll:i, S:ahj:haú Aab:ad,
t:að v:h erv:ay:t: udüÜO S:ahi
khn:ð ki c:l:i Aa rhi T:i, t:að
S:ahj:haú Aab:ad kað " udüÜO S:ahi ", " udüÜO m:ØAll:aO S:ahi " v:^:òrh kha g:y:a, m:t:l:b: S:ahj:haú Aab:ad.
Aaòr j:òs:a ek
b:hØt: s:ð l:aðg:aðø kað D:aðK:a
hò ek " udüÜ
" b:m:an:i " faòj: " haðt:a
hò, t:að y:h ^:l:t: hò.
" udüÜ
" kñ m:an:i " faòj: " n:hiø.
n:
t:Økiü m:ðø hò, n: Arb:i m:ðø hò, n: fars:i m:ðø hò,
n: K:Ød udüÜ z:b:an:
m:ðø.
[20]
" udüÜ
" kñ m:an:i hòø H
encampment,
army encampment, army market v:^:òrh.
t:að
Es: Ot:ðb:ar s:ð edll:i kñ hv:al:ð s:ð B:i l:Fz:
" udüÜ " ka
Est:ðm:al: hØAa.
c:Øn:aúc:ð m:ir Amm:n: t:k ki
" b:a^:að b:har " m:ðø l:Fz: " udüÜ " kað Es:i
m:an:i m:ðø rK:a g:y:a hò, y:an:i udüÜ = dðhl:i.
t:að Ab: c:Üúek z:aehr hò ek
v:haú ki
z:b:an:, j:að v:haú kñ
p:`ð el:K:ð l:aðg:aðø ki z:b:an: T:i,
AS:raefy:a ki z:b:an:, v:h fars:i T:i.
t:að fars:i kað
" z:b:an:ð udüÜO
S:ahj:han:abad " kha j:an:ð l:g:a.
[25]
hm: t:Øm: Aaj: ej:s:
z:b:an: kað
b:aðl: rhò hòø
m:ØS:fi n:ð Es:i
z:m:an:ð m:ðø (
1985-
88)
Ok AaD: S:ðr kha hò,
ej:s: m:ðø khiø p:r "
udüÜ "
kñ m:an:i hòø
"
edll:i ka S:hr "
Aaòr khi p:r "
udüÜ "
kñ m:an:i hòø v:h z:b:an:,
j:að edll:i S:hr m:ðø b:aðl:i j:at:i hò.
t:að Es: t:rh s:ð Et:n:i dðr
m:ðø khiø j:akrkñ y:h n:am: udüÜ ka c:l:a.
Aøg:Òðz:aðø n:ð j:b:
us:kað p:k_a t:að p:hl:ð t:að unhaðn:ð y:h
kha ek ehndi&&&&?
AcCa,
t:að y:ð ehndÜ ki z:b:an: ha#240;n:i c:aehO,
ek Es:ka n:am: t:að "
ehndØAaðø
v:al:a "
hò,
y:an:i "
ehndi/
ehndv:i "
.
t:að unhaðøn:ð Ok p:Üri khan:i
g:Zi.
[45]
hal:hðR (Nathaniel Brassey Halhed)
n:am: kñ Ok s:ahb: T:ð,
b:g:al:i ki ej:nhaðøn:ð g:Òam:r el:K:i,
unhaðøn:ð Ok p:Üri khan:i g:`i
ek Ok l:òøg:v:ðj: T:i,
j:að m:Øs:l:m:an:aðø kñ Aan:ð s:ð
p:hl:ð y:haú b:aðl:i j:at:i T:i,
ej:s:ka n:am: ehndi y:a ehndv:i T:a Aaòr j:b: m:Øs:l:m:an:
Aay:ð
t:að unhaðøn:ð us:kñ Up:r Ap:n:a z:aðr
j:m:ay:a,
us:kñ Andr pars:i,
Arb:i YÜús:i Aaòr Es: t:rh s:ð Ok Aaòr z:b:an:
b:n:i,
ej:s: m:ðø s:ð
Ok t:að v:h hò j:að m:Øs:l:m:an: b:aðl:t:ð
hòø Aaòr v:h l:aðg: b:aðl:t:ð hòø
j:að m:Øs:l:m:an:aðø kñ v:haú kam: kaj:
krt:ð hòø.
J:ÜYi b:at: hò eb:lkÙl:.
z:aehr hò ek s:ras:r ^:l:t: hò.
hal:hðR ki dðK:a-
dðK:i eg:l:e#sX n:ð y:h kha ek s:ahb: drAsl: v:h t:að T:i
ehndi j:að ek ehndØAaðø ki z:b:an:,
s:øsx:t: s:ð B:i p:hl:ð s:ð m:aòj:Üd T:i
,
Aaòr m:Øs:l:m:an:aðø kñ Aan:ð s:ð
p:hl:ð m:aòj:Üd T:i.
Aaòr c:Üúek v:h ehndØAaðø
ki z:b:an: hò,
el:haz:a us:kað ehndi kha j:aOg:a Aaòr us:kñ el:O kaðI
rsm:Øl: Q:t: t:að n:hiø hò,
l:ðekn:
Es:kað hm: AB:i rsm:Øl: Q:t: edO dðt:ð hòø
ek dðv:n:ag:ri rsm:Øl: Q:t: m:ðø el:K:að.
[50]
y:h Ap:n:a m:z:hb:i rsm:Øl: Q:t: hò.
Aaòr v:h z:b:an: ej:s: m:ðø Arb:i fars:i
zy:ada hò us:kað hm: kh&$240;øg:ð ehndaðst:an:i.
Vy:aðøek v:h ehndaðst:an: b:m:an:i Ap:r
E¡NRy:a (Upper India)
ej:s:ð khðøg:ð n:rb:da kñ Up:r,
v:haú ki z:b:an: hò.
y:h l:Pz: c:l:a n:hiø m:g:r.
Ag:rc:ð p:hl:ð z:m:an:ð m:ðø
ehndi y:a rðQt:a kað khiø-
khiø ehndaðst:an:i B:i kha g:y:a hò,
l:ðekn: y:h l:Pz: c:l:a n:hiø.
[55]
Aaòr ehndaðst:aen:y:aðø n:ð
Aaehst:a-
Aaehst:a K:Ød Es:kað Cað_ edy:a ePr Es: b:ic: y:ð c:l:
g:y:a es:l:es:l:a ek eg:l:e#sX n:ð dyaü[t: eky:a ek
s:ahb:,
Ab:
(
y:an:i 1756 m:ðø),
Es:kað t:að kB:i-
kB:i "
udÜü "
B:i kha j:at:a hò.
Es: t:rh s:ð 1800 kñ Aas:-
p:as: j:akr khiø "
udüÜ "
b:t:aòr Esm:ð el:s:an: Ok XÔÎm: (Term)
b:n:a.
t:Øm: kað s:Øn:
kr hòrt: haðg:i ek 1834 m:ðø j:að eRVS:n:ri
el:K:i hò S:ðVs:ep:y:r
s:v:al:H
dÜs:ri c:iz: y:h ek Ag:r y:h m:an: l:ðø
ek Arb:i Aaòr fars:i ka j:að As:r Aay:a
To index of post-Independence prose.
To index of m:lhar.
Keyed by ev:v:ðk Ag:rv:al: in
October, 2003. Posted to m:lhar 10 Oct and
27 Oct 2003.